ગુજરાતી કહેવત છે કે દીકરીને ગાય દોરે ત્યાં જાય દીકરી તો પારકી થાપણ કહેવાય એટલે દીકરીને પણ નાનપણથી જ એ રીતે મોટી કરવામાં આવે છે સાસરીમાં કેમ રહેવું કેમ વર્તન કરવું વિગેરે બાબતોથી લઈને ઘરના દરેક કામ શીખવાડવામાં આવે છે સદીઓથી આમ ચાલતું આવ્યું છે અને ચાલી રહ્યું છે એમાં કોઈ કંઈ નવી વાત નથી પણ આજે અમે તમને એક એવા ગામની વાત કરવાના જ્યાં આ પરંપરા લાગું પડતી નથી કારણ કે આ ગામમાં દીકરીની વિદાય જ થતી નથી.
હા ખરેખર આ ગામમાં દીકરીને પારકી થાપણની જેમ નહીં પણ જીવનભરની પૂંજીની જેમ સાચવવામાં આવે છ આ એકમાત્ર એવું ગામ છે જ્યાં દરેક દીકરી જન્મ લેવા માગે છે કારણ કે આ ગામમાં દીકરીની ક્યારે ય વિદાય થતી નથી હા સાચે આ ગામમાં દીકરીને પિયરથી દૂર નથી જવું પડતું કે ના તો સાસરીના મ્હેણાં ટોણાં સાંભળવા પડે છે કારણ ક આ ગામમાં દીકરીની વિદાય નહીં પણ જમાઈનું ગૃહપ્રવેશ કરવામાં આવે છે ખબર છે કે તમારા માટે આ વાત પચાવવી અઘરી છે પણ આ વાસ્તવિકતા છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં લગ્ન પછી કન્યાને હંમેશા વિદાય આપવામાં આવે છે પરંતુ શું તમે ક્યારેય આવા સમુદાય વિશે સાંભળ્યું છે જ્યાં લગ્ન કર્યા પછી કન્યા વરરાજાના ઘરે ન જાય પરંતુ વરરાજા દુલ્હનના ઘરે જ રહે છે હકીકતમાં મેઘાલયની ખાસી જાતિ વિશે ઈશાન ભારતના મેઘાલય રાજ્યમાં ખાસી સમુદાયને મહિલાઓના અધિકારનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ માનવામાં આવે છે.
આ સમુદાયમાં માતાપિતાની સંપત્તિ પર મહિલાઓનો પ્રથમ અધિકાર છે કુટુંબની સૌથી નાની પુત્રીની સૌથી વધુ જવાબદારી હોય છે અને ઘરની સંપત્તિની વાસ્તવિક માલિક પણ તે સ્ત્રી છે આ બંને જનજાતિઓમાં સમાન સિસ્ટમનું પાલન કરવામાં આવે છે અહીં પણ લગ્ન પછી વરરાજા તેના સાસરીયાના ઘરે રહે છે જ્યાં એક દેખાય છે.
તે છોકરો હોવાને વધુ આનંદથી ઉજવવામાં આવે છે, જ્યારે આ સમુદાયમાં વિરુદ્ધ થાય છે આ સમુદાયના લોકો સંગીત સાથે વિશેષ લગાવ ધરાવે છે તેઓ ગિટાર વાંસળી ડ્રમ્સ વગેરે જેવા વિવિધ સંગીતનાં સાધનો વગાડે છે.
મિત્રો જાણીએ બીજી એક પરંપરા વિશે.લગ્નના બે દિવસ પહેલા, દુલ્હન રજા આપે છે:ઝારખંડના ઉત્તર છોટાનાગપુર વિભાગમાં લગ્નની આ અનોખી પરંપરા ઘણાં વર્ષોથી ચાલી આવી છે. અહીં વરરાજાના સં-બંધીઓ લગનબંધી કરવા કન્યાના ઘરે જાય છે અને છોકરીને ઘરે લાવ્યા વિના લગ્નથી દૂર લઈ જાય છે. એકથી બે દિવસ સુધી, કન્યા ઘરની વૃદ્ધ મહિલાઓ સાથે રહે છે. ત્યારબાદ કન્યાના પિતા અને પરિવાર લગ્નની શોભાયાત્રા સાથે પહોંચે છે.
લગ્ન સાસરામાં થાય છે:વરરાજા પણ તેના ઘરે શોભાયાત્રામાં ભાગ લે છે. આ તે જગ્યા છે જ્યાં પિતા આપે છે. એટલે કે યુવતીના લગ્ન તેના સાસરિયાના ઘરે થાય છે. આટલું જ નહીં, લગ્નના સમારોહ છોકરાના ઘરે કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ સરઘસ વહુને ત્યાં છોડી રવાના થયું.લગ્નનો અર્થ થાય છે નાચવું-ગાવું, સારું ભોજન અને સુંદર દુલ્હા-દુલહનને ફેરા લેતા જોવાનું,પરંતુ આ તો આપણા દેશના સામાન્ય લગ્નમાં થાય છે.સમગ્ર દુનિયામાં લગ્નનો અર્થ આ જ નથી થતો,લગ્ન દરેક સંસ્કૃતિનો એક મહત્ત્વનો ભાગ ચોક્કસપણે છે,પરંતુ તેની સાથે જોડાયેલ રીતિ-રિવાજો સમગ્ર વિશ્વમાં જુદા-જુદા છે.કેટલાક રિવાજો તો એવા છે જે વિશે તમે જાણો તો પણ હાંસી આવે છે હાલની દુનિયામાં પણ આવું જ સમાજ છે, જ્યાં લગ્ન કરવાના રસ્તાઓ ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે.
ચાલો તમને જણાવું લગ્ન સાથે સંકળાયેલ વિચિત્ર રીવાજ વિશે,સમગ્ર મહિનો રોવે છે દુલ્હન,ચાઇનાની સિચુઆનમાં એક પરંપરા છે કે લગ્ન પહેલાં દુલ્હનને પૂરેપૂરો એક મહિનો રોવું પડે છે,આ રિવાજને જીઓ ટાંગ કહેવાય છે.એક મહિના માટે રાત્રે અડધી કલાક રોવાનું થાય છે.દુલહ્ન સાથે પ્રથમ દસ દિવસ તેમની માતા અને પછીના 10 તેમના દાદી અને છેલ્લા દિવસોમાં કુટુંબની તમામ મહિલાઓ સતત રોવાનું કામ કરે છે.
સ્ત્રીનું અ’પ’હ’ર’ણ,કિર્ગિસ્તાનમાં આજે પણ દુલ્હનની અ’પ’હ’ર’ણની પરંપરા ચાલુ છે.આ રસમ લગ્નની પહેલાં કરવામાં આવે છે.પુરુષ જે સ્ત્રી સાથે તેની આખી જીંદગી વિતાવવા માંગે છે,તેનું અ’પ’હ’ર’ણ કરે છે.આ પરંપરા રોમાનિયા સમાજમાં જીવંત છે.લગ્નમાં કોઈ દ-હેજ ન માંગે અને છોકરીના ઘરના તેના પસંદગીના છોકરા સાથે લગ્ન કરાવા માટે રાજી ન હોય,તેના માટે આ પરંપરા છે.
દુલ્હનના માથાનું હજામત,પ્રાચીન સ્પાર્ટેન્સ સમાજમાં લગ્ન પહેલાં દુલ્હનના માથાની હજામત કરવામાં આવે છે.આ સમાજમાં દુલ્હન ભાગીને ક્યાંક છુપાઈ જાય છે અને દુલ્હો તેને શોધીને લાવે છે,પછી માનવામાં આવે છે કે લગ્નની રસમો પૂર્ણ થઈ છે.દુલ્હનનું અપમાન કરવુ,મસાઈની સંસ્કૃતિમાં લગ્ન માટે વિશ્વની સૌથી અલગ રીત છે.અહીં દુલ્હનને અપમાનિત અને પ્રતાધિત કરવામાં આવે છે. સગાઈના સમયે છોકરીને એક વૃદ્ધ સાથે મોકલવામાં આવે છે,જ્યાં તેના સાસરિયાંઑ તેનું સ્વાગત તેનું અપમાન કરીને, તેને મા’રી’ને અને તેના માથા પર ગોબર લગાવીને કરે છે.ત્યાં એક રસમ હેઠળ છોકરીના પિતા પણ તેના પર થૂંકે છે.
હસવાની મનાઈ છે,કાંગો સમાજમાં લગ્ન દરમિયાન દુલ્હા-દુલ્હનને હસવાની મનાઈ હોય છે.લગ્નના રિવાજો પૂરો થઈ જાય પછી જ બન્નેને હસવાની પરવાનગી આપવામાં આવે છે.આ રિવાજ ફક્ત લગ્ન માટે જ નથી,પરંતુ લગ્ન દરમિયાન થતાં અન્ય રિવાજો પર પણ લાગુ પડે છે.આ છે લગ્નથી જોડાયેલા વિચિત્ર રીવાજ – લગ્નના આ વિચિત્ર રિવાજો વિશે જાણીને તમે તમારા લગ્નનો ઇરાદો ન બદલતા. તેમ છતાં રાહતની વાત એ છે કે આ વિચિત્ર રીવાજ આપણાં દેશમાં નથી.
દુનિયામાં ખૂબ વિચિત્ર વસ્તુઓ થતી હોય છે. દરેક દેશમાં લગ્નના જુદા જુદા રીતી રિવાજો હોય છે. આજે અમે તમને આવી જ એક અનોખી પરંપરા વિશે જણાવીશું, જેને સાંભળીને તમે આ’શ્ચ’ર્યચ’કિત થઈ જશો. એક એવો રિવાજ કે જ્યાં પુરુષો બીજાની પત્નીઓની ચો’રી કરે છે અને લગ્ન કરે છે. આ રિવાજ સાંભળવામાં ખૂબ જ વિચિત્ર છે, પરંતુ પશ્ચિમ આફ્રિકામાં આજે પણ આ રિવાજ અનુસરવામાં આવે છે. ચાલો આપણે આજે આ અનન્ય વિધિ અને પરંપરા વિશે જાણીએ.
આફ્રિકામાં વોડાબે જાતિના લોકો હજી પણ આ રિવાજને અનુસરે છે. વોડાબે જાતિના લોકો એકબીજાની પત્નીઓને ચો’રી કરીને લગ્ન કરે છે, આવા લગ્ન આ જાતિની ઓળખ છે. આ રિવાજ મુજબ, પુરુષનું પ્રથમ લગ્ન પરિવારની પસંદગી દ્વારા કરવામાં આવે છે. પરંતુ પુરુષો બીજાની પત્નીની ચો’રી કરીને બીજા લગ્ન કરે છે. આફ્રિકામાં દર વર્ષે ગેરેવોલ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કરવામાં આવે છે.આ તહેવારમાં છોકરાઓ તેમના ચહેરા પર રંગ લગાવીને આવે છે, છોકરાઓ પરિણીત મહિલાઓને મનાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે. મહિલાઓ સંમત થયા પછી પુરુષો એ મહિલા સાથે ભા’ગી જાય છે. આ બન્ને જોડીને ભાગ્યા પછી આદિવાસી લોકો બંનેના લગ્ન કરાવી દે છે.
આ સમુદાયના લોકો આ પ્રકારના લગ્નને લવ મેરેજ તરીકે સ્વીકારે છે. જણાવીએ કે જ્યારે પુરુષો મહિલાઓને લ’લચા’વ’વાનો પ્રયત્ન કરે છે, ત્યારે તે સમયે તેમને ધ્યાન આપવું પડતું હોય છે કે સ્ત્રીનો પતિ નજીકમાં ન હોય.આપણે બધા જાણીએ છીએ કે લગ્ન એ દરેક જગ્યાએ માન્યતા હોય છે. ભારતમાં પણ લગ્નને લઈને ઘણા રિતી રિવાજો છે. પરંતુ આજે અમે તમને એવા રિવાજો વિશે જણાવીએ છીએ જે તમને આ’શ્ચ’ર્યચ’કિત કરી દેશે.મિત્રો તમને જણાવી દઈએ કે પશ્ચિમી અમેરિકામાં એક આદિજાતિ છે, જ્યાં એક વ્યક્તિ બીજાની પત્નીની ચો’રી કરે છે અને લગ્ન કરે છે. તો ચાલો આપણે આ અજીબો ગરીબ પ્રથા વિશે જાણીએ. અમે અહીં વોડબાબ જાતિ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ.
આ તહેવારમાં સ્ત્રીને તેની પસંદની સ્ત્રીને આ’ક’ર્ષિ’ત કરતી વખતે, પુરુષો કાળજી લે છે કે સ્ત્રીના પહેલા પતિને તે વિશે ખબર ન હોય.લગ્ન સમારંભ થોડો અલગ છે. આ જાતિના લોકો એકબીજાની પત્નીઓને ચો’રી કરવાની વિચિત્ર પરંપરા ધરાવે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ જાતિઓના લગ્ન પહેલા પરિવારની ઈચ્છા અને વિધિ વિધાન પૂર્વક થાય છે. પરંતુ બીજા લગ્ન કરવાનું થોડું અલગ છે.બીજા લગ્ન કરવા માટે અહીંયા આ જાતિના લોકો કોઈ બીજાની પત્નીની ચો’રી કરવી પડે છે.
