રાવણે લક્ષ્મણને ત્રણ વાતો કહી હતી – જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે રાવણને યુદ્ધમાં મરતી અવસ્થામાં બનાવ્યો ત્યારે તેણે લક્ષ્મણને કહ્યું કે નીતિ, રાજનીતિ અને સત્તાના મહાન પંડિત આ દુનિયામાંથી વિદાય લઈ રહ્યા છે. તમે તેની પાસે જાઓ અને તેની પાસેથી જીવનના કેટલાક પાઠ લો જે બીજું કોઈ આપી શકે નહીં. તે સમયે મૃત્યુ પામેલા રાવણે લક્ષ્મણને આ 3 વાતો કહી હતી, જે આજે પણ જીવનમાં સફળતાની ચાવી છે.
આ ત્રણ વાતો હતી જે રાવણે લક્ષ્મણને કહી હતી.
1. પહેલી વાત, શુભ કાર્ય શક્ય તેટલું જલદી કરવું જોઈએ અને અશુભ કાર્યને બને તેટલું ટાળવું જોઈએ એટલે કે શુભ કાર્ય જલ્દી કરવું જોઈએ. શ્રી રામને ઓળખવામાં મને ઘણો સમય લાગ્યો અને તેથી જ આજે મારી આ હાલત થઈ છે.
2. બીજું, તમારા દુશ્મનને ક્યારેય ઓછો આંકશો નહીં. હું આ ભૂલી ગયો, જેમને હું સામાન્ય વાનર અને રીંછ માનતો હતો તેઓએ મારી આખી સેનાનો નાશ કર્યો. જ્યારે મેં બ્રહ્માજીને અમરત્વનું વરદાન માંગ્યું ત્યારે મેં કહ્યું હતું કે મનુષ્ય અને વાંદરાઓ સિવાય મને કોઈ મારી શકે નહીં. હું માણસ અને વાનરોને ધિક્કારતો હતો, તે મારી ભૂલ હતી.
3. ત્રીજું, જો તમારા જીવનનું કોઈ રહસ્ય હોય, તો તમારે તે કોઈને જણાવવું જોઈએ નહીં. અહીં પણ મેં ભૂલ કરી કારણ કે વિભીષણ મારા મૃત્યુનું રહસ્ય જાણતો હતો, તે મારા જીવનની સૌથી મોટી ભૂલ હતી.
આ ત્રણ વાતો છે જે રાવણે લક્ષ્મણને કહી હતી. આ એ જ વસ્તુઓ છે જેના કારણે રાવણનો પરાજય થયો હતો અને ભૂલ કરી હતી. એવું કહેવાય છે કે રાવણ દરેક વસ્તુનો મહાન પંડિત હતો, પરંતુ આ ત્રણ ભૂલો કરીને તે મૃત્યુશૈયા પર પહોંચી ગયો. આજે પણ આ વસ્તુઓ એટલી જ અસરકારક છે, તેથી આપણે આપણા જીવનમાં આ ત્રણ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ.
