દિલ્હીના દ્વારકા નજીકના ચાવલાના રહેવાસી દયા કિશન શોકિને દો house વર્ષ પહેલાં પોતાનું ઘર ગાયના છાણમાંથી બનાવેલા પ્લાસ્ટરથી બનાવ્યું હતું. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે આપણે આવા ઘરમાંથી ઉનાળામાં એ.સી. લગાવવાની જરૂર નથી. જો બહારનું તાપમાન 40 ડિગ્રી હોય, તો તે 28-31 ડિગ્રીની અંદર રહે છે. તેની કિંમત દસ રૂપિયા ચોરસ ફીટ છે, જે સિમેન્ટની કિંમત કરતા છથી સાત ગણો ઓછી છે.
તેઓ આગળ કહે છે, ” આ ઘરના ફાયદા ઓછા થશે. આવા મકાનમાં બનેલા ફ્લોર પર ઉનાળામાં પગ ખુલ્લા પગે ચાલવાથી પગને ઠંડક મળે છે અને આપણા શરીર પ્રમાણે તાપમાન મળે છે. વીજળી બચાવી છે, શહેરોમાં પણ, આ ગાયના પ્લાસ્ટર વડે ગામ જેવા કાચા માટીના જૂના મકાનો બનાવવાનું શક્ય છે. ”
ભારતમાં 300 થી વધુ લોકો કિશન શોકિન જેવી દેશી ગાયના વૈદિક પ્લાસ્ટરથી ઘરો બનાવી રહ્યા છે. તે ઘરોમાં પણ હવામાન પરિવર્તનની અસર પડે છે, કારણ કે અગાઉ કાદવ દ્વારા બાંધવામાં આવેલા કાદવનાં ઘરોમાં ગરમીને રોકવાની ક્ષમતા હતી. આ કાચા મકાનો શિયાળા અને ઉનાળાથી પણ સુરક્ષિત હતા, પરંતુ સમયના પરિવર્તન સાથે આ કાચા મકાનો પણ હવે વ્યવહારુ નથી. આ બધી બાબતોને ધ્યાનમાં લીધા પછી, પાકું ઘરો કેવી રીતે કાચા બનાવશો, જેમાં ગરમીને રોકવાની ક્ષમતા છે.
આ માટે, દિલ્હીથી લગભગ 70 કિલોમીટર દૂર રોહતકમાં રહેતા શિવદર્શન મલિકે ખૂબ સંશોધન બાદ દેશી ગાયનું ‘વૈદિક પ્લાસ્ટર’ બનાવ્યું, જે સસ્તા હોવા છતાં, ઉનાળામાં ઘરને ઠંડુ અને શિયાળામાં ગરમ રાખે છે. ડો.શિવદર્શન મલિકે રસાયણશાસ્ત્રમાંથી પીએચડી કર્યા પછી આઈઆઈટી દિલ્હી, વર્લ્ડ બેંક જેવી ઘણી મોટી સંસ્થાઓમાં સલાહકાર તરીકે ઘણા વર્ષો સુધી કામ કર્યું છે. આ સમય દરમિયાન, તેમણે વિવિધ સ્થળોની મુલાકાત લીધી અને કાચા અને પાકું મકાનો વચ્ચેનો તફાવત અનુભવ્યો અને માત્ર ત્યારે જ તેમણે જરૂરિયાત અનુભવી અને આ ઘર બનાવવાનું નક્કી કર્યું.
વર્ષ 2005 થી વૈદિક પ્લાસ્ટર શરૂ કરનાર શિવદર્શન મલિક કહે છે કે “આપણે પ્રકૃતિની સાથે રહીને પ્રકૃતિને બચાવવી પડશે, અમારા ઘરોથી છાણનું લેબલિંગ પૂરું થયું ત્યારથી રોગો વધવા લાગ્યા.” દેશી ગાયનું છાણ સૌથી પ્રોટીન હોવાથી તે ઘરની હવા શુદ્ધ રાખવાનું કામ કરે છે, તેથી વૈદિક પ્લાસ્ટરમાં ગાયના છાણનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ”
ડો. મલિકે કહ્યું, “આપણા દેશમાં દરરોજ લગભગ 3 મિલિયન ટન ગૌબ છોડવામાં આવે છે. જેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ થતો નથી અને મોટે ભાગે છાણ વેડફાય છે. દેશી ગાયના ગોબરને જિપ્સમ, ગુવારગમ, માટી, લીંબુ પાવડર વગેરે ભેળવીને વૈદિક પ્લાસ્ટર બનાવવામાં આવે છે, જે અગ્નિશામક અને ગરમી પ્રતિરોધક છે. આ સસ્તા અને ઇકો ફ્રેન્ડલી ઘરો બનાવે છે, જેની online માંગ છે. હિમાચલથી કર્ણાટક, ગુજરાતથી પશ્ચિમ બંગાળ સુધી વૈદિક પ્લાસ્ટરથી અત્યાર સુધીમાં 300 થી વધુ મકાનો બનાવવામાં આવ્યાં છે. ”
વૈદિક પ્લાસ્ટરથી બનેલા મકાનોના ફાયદા શું છે?
આ પ્લાસ્ટરથી બનેલા ઘરો કાયમ માટે ભેજ ગુમાવશે. ઘરો પણ પ્રદૂષણથી મુક્ત છે. આ ઇંટ, પથ્થરનો ઉપયોગ સીધી અંદર અને બહાર કોઈપણ દિવાલ પર થઈ શકે છે. ચોરસફૂટ વિસ્તારમાં તેની કિંમત આશરે 20 થી 22 રૂપિયા છે. ડો.શિવદર્શન કહે છે, “આ મકાનો આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. હાનિકારક જંતુઓ અને બેક્ટેરિયા પણ ઘરમાંથી છટકી જાય છે. સારા સ્વાસ્થ્યની સાથે સકારાત્મક energyર્જા પણ મળે છે. તેઓ સાઉન્ડપ્રૂફ અને ફાયરપ્રૂફ છે. ”
